قاطعیت و توانایی مخالفت یعنی چی؟
قاطعیت یعنی بیان افکار، احساسات و نیازهای خود به شیوه‌ای شفاف و مطمئن، در عین حال که همچنان به افکار، احساسات و نیازهای دیگران هم احترام می‌گذارین و نشون می‌دید که درکشون می‌کنید.
چطور قاطعیت رو با پرخاشگری اشتباه نگیریم؟
قاطعیت یک مهارت ارتباطی هست و در مقایسه با پرخاشگری؛ قاطعیت یک ((پاسخ)) در حالی که پرخاشگری یک ((واکنش)) هست. قاطعیت به احساسات اجازه نمیده بر منطق مسلط بشن، در حالی که در پرخاشگری فرد کاملاً تحت تاثیر احساسات خودش قرار داره. ما تفاوت بین قاطعیت و پرخاشگری رو وقتی درک می‌کنیم که ارتباط برقرار کردن رو یاد گرفته باشیم و اولین قدم در برقراری ارتباط اینه که اکثر مردم ذهن‌خوان نیستند و ما هم همینطور. ما مجبوریم که یاد بگیریم چطور موقع تعارض و اختلاف نظر، نیازها و احساسات خودمون را به شیوه‌ای سازنده به زبان بیاریم و منظور از سازنده اینه که هدفمون از گفتگو حل اختلاف باشه؛ مثلاً ما می‌تونیم مکالمه رو با جمله‌ای مثل «من با فلان چیز راحت نیستم» یا با پرسیدن این سوال که «آیا می‌تونیم درباره اتفاقی که افتاده صحبت کنیم؟» شروع کنیم. قاطعیت باید شامل توجه به احساسات خودتون و طرف مقابل باشه اگر هم خیلی عصبانی هستید و نمی‌تونید مکالمه سازنده‌ای داشته باشید بپرسین که «می‌تونیم بعداً در این مورد صحبت کنیم؟»
5 روش برای قاطعانه رفتار کردن:
۱. ما وقتی قاطع هستیم، بیشتر از عباراتی که شامل کلمه «من» هست استفاده می‌کنیم، یعنی جملاتمون رو موقع بیان نظر مخالفمون، به جای تو، با من شروع می‌کنیم. این بهمون کمک می‌کنه تا احساساتمون رو بدون اینکه شبیه درگیری و برخورد باشه بیان کنیم.
۲. روی موضوع تمرکز کنیم نه روی شخص؛ وقتی می‌خوایم مشکل یا نگرانیمون رو مطرح کنیم، مطمئن باشیم که روی همون موضوع تمرکز کردیم نه روی شخصی که مخاطب ماست. از سرزنش یا حمله به طرف مقابل خودداری کنیم.
۳. خونسرد و مطمئن باشیم؛ قبل از شروع مکالمه چند نفس عمیق بکشید و خودتون را از انقباض عضلات به خصوص در گردن و شونه‌ها رها کنید. اگر احساس می‌کنید خیلی خسته‌اید استراحت کنید و گفتگو رو بذارید برای بعد.
۴. از لحن دوستان و محترمانه استفاده کنید؛ حتی اگر در مورد یک موضوع خیلی تلخ و سخت دارید بحث می‌کنید سعی کنید لحن دوستانه و محترمانه خودتون رو حفظ کنید.
۵. فعالانه گوش کنید؛ وقتی طرف مقابل در حال صحبته مطمئن بشید که دارید به طور فعال به دیدگاه‌های مخالف اون گوش می‌کنید و سعی می‌کنید درکشون کنید تا راه‌حلی پیدا کنید که برای هر دوی شما مفید باشه.
یادمون باشه قاطعیت به معنای برنده شدن در یک بحث و رسیدن به اون چیزی که فقط خودمون می‌خوایم نیست، بلکه در مورد پیدا کردن راهی برای برقراری ارتباط، با در نظر گرفتن نیازها و نگرانی‌های خود و در عین حال احترام و درک نگرانی‌های طرف مقابله.
چرا بیشتر مردم قاطعیت رو با پرخاشگری اشتباه می‌گیرن؟
از اونجایی که قاطعیت از نظر معنایی خیلی به پرخاشگری نزدیکه و آدما تمایل دارند بقیه رو مقصر بدونن به راحتی میشه قاطعیت و جرأت‌مندی رو با پرخاشگری اشتباه گرفت، مخصوصاً وقتی که یک نفر تصمیم می‌گیره شروع کنه به نه گفتن و قاطعیت. این قاطعیت چون برای ما و حتی اون شخص، جدید و ناآشناست، بهمون احساس پرخاشگری میده، مخصوصاً قاطعیت به نظر کسانی که خودشون توانایی نه گفتن ضعیفی دارن؛ بیشتر اشتباه برداشت میشه، چون قاطعیت مستلزم درجه‌ای از حس قدرت هست و این برای افرادی که دوست ندارند به چالش کشیده بشن، تلخه.
تفاوت اصلی بین قاطعیت و پرخاشگری اینه که «چقدر» نیازهای خود و نیازهای دیگران رو در نظر می‌گیرید که می‌تونه یک طیف از بی‌ادبی و توهین آمیز رفتار کردن، تاااااا احترام به خود و درک دیگران، و بعد در نظر نگرفتن خود، باج دادن به دیگران و مهرطلبی رو در بر بگیره.
ولی این رو در نظر بگیرید که حتی اگر به میزان کافی و متعادل هم قاطع و مؤدبانه رفتار کنید، باز هم عده‌ای هستند که از شما رنجیده بشن چون بعضی از مردم همیشه معتقدند قاطع بودن مساوی هست با بی‌ادبی.
سعی کنید خودتون انتخاب کنید که چی رو ببرید و چی رو ببازید.
مرز باریک بین قاطع بودن و پرخاشگری کجاست؟
مطمئناً همه ما گاهی رفتار منفعل تهاجمی از خودمون نشون دادیم مثلاً در ظاهر بله گفتیم اما عملاً و غیر مستقیم رفتاری کردیم که کار رو خراب کنه.
وقتی مسائل رو شفاف و به شیوه‌ای منطقی مطرح می‌کنیم دیگه مطلقاً نیازی به پرخاشگری نیست. اگر متوجه شدید که قراره کاری را انجام بدید که نمی‌خواید یا با شما طوری رفتار میشه که آزاردهنده است و …، در چارچوب هنجارهای اجتماعی و با کلام مؤدبانه به این قضیه رسیدگی کنید اما خودداری از حرف زدن و خودخوری باعث رفتار پرخاشگرانه ما میشه و بعد ممکنه مسئولیت این رفتار رو هم به عهده نگیریم.
9 روش نه گفتن برای با اعتماد به نفس و قاطع رفتار کردن:
۱. نفس عمیق بکشید؛ نفس کشیدن استرس رو از بین می‌بره چون سطح کورتیزول رو که یک هورمون استرس هست در خون کاهش میده
۲. تماس چشمی برقرار کنید این نشون میده که شرم ندارید و مطیع نیستید.
۳. کمی لبخند بزنید چون نشون میده که یا آرام هستید یا اهمیتی نمی‌دید که هر دو نشون دهنده اعتماد به نفس هست. علاوه بر این وقتی لبخند می‌زنید اندورفین در مغزتون ترشح میشه و اندورفین همراه با سروتونین خلق و خوی شما رو بالا و پایدار نگه می‌داره و کمکتون می‌کنه رفتار عجولانه و پرخاشگرانه‌ای نشون ندید.
۴. ورزش کنید باور کردنی نیست که چقدر تمرینات بدنی می‌تونه حس اعتماد به نفس اراده و قاطعیت رو در ما افزایش بده
۵. لباس‌های نسبتا رسمی بپوشید چون بهتون احساس مسئولیت و حس حرفه‌ای بودن و داشتن قدرت میده مثل همون آمادگی جسمانی که یک اقدام ساده برای افزایش قاطعیت در شخصیته.
۶. شما آغاز کننده گفتگو باشید؛ افراد عصبی و ناآروم توی خودشون می‌مونن اما افراد با اعتماد به نفس از خودشون بیرون میرن و اتفاقات رو رقم می‌زنند. شروع کننده بودن به شما این حسو میده که کنترل در دستان شماست.
۷. سعی کنین حرکاتتون آهسته باشه؛ حرکات بیش از حد سریع و پرش اندام‌ها، شما رو عصبی‌تر می‌کنه اما هرچی آروم‌تر رفتار کنید اعتماد به نفس بیشتری از خودتون نشون می‌دین.
۸. حواستون به وضعیت بدنی‌تون باشه؛ قوز نکنید، کمرتون رو صاف نگه دارید و سینه‌تون رو بدین جلو. وضعیت بدنی در نشون دادن اعتماد به نفس و قدرت هم به خود فرد و هم به دیگران به شدت مؤثره.
۹. به خودتون یادآوری کنید که نظر شما هم مهمه؛ اینجور موقع‌ها صحبت کردن با خودتون خیلی تأثیرگذاره. شاید خنده‌دار به نظر برسه، اما صحبت کردن با خودتون می‌تونه باعث اعتماد به نفس، درک خودتون و کاهش استرس بشه. اون چیزی رو که واقعاً بهش نیاز دارید، به شیوه‌ای مختصر و مطمئن برای خودتون بیان کنید. اگر با کسی روبرو بشید بدون اینکه فرصتی برای آروم شدن و درک خودتون داشته باشید، به احتمال زیاد به جای همکاری و تلاش برای یافتن راه حل ، پرخاشگرانه رفتار خواهید کرد.
میشه گفت مهمترین چیزی که برای تبدیل شدن به یک فرد قاطع که می‌تونه راحت نه بگه اینه که دیگه به این موضوع اهمیت ندید که آیا اعصاب کسی رو خورد کردید یا نه! و اگر این نگفتن شما عواقبی هم داره خودتون رو برای اون آماده کنید.
مهمترین چیز برای راحت بودن موقع نه گفتن «شجاعته»! اکثر ما بیشتر عمرمون رو صرف مسائلی کردیم که فکر می‌کردیم خیلی بزرگ و مهم هستند چرا؟ چون بعضی از مردم اون رو مهم می‌دیدن. تا اینکه در نهایت تصمیم گرفتیم به اندازه کافی به اون مسائل اهمیت بدیم حتی اگه بقیه مردم هنوز اهمیت زیادی براش قائلن.
شاید اوایل تصمیمتون برای اینکه خودتون باشید و نه بگید فکر کنید که ممکنه همه دوستانتون رو از دست بدید خونواده شما طردتون کنن بی پول و تنها بشید و… .
اما اتفاقی که در نهایت می‌افته اینه که دم کم کم شروع به درک خود واقعی شما می‌کنند و بهتون احترام می‌ذارن دلیلش هم اینه که خود شما خودتون رو درک کردید و به نظر واقعی خودتون احترام گذاشتید.
در واقع عدم قاطعیت یا عدم اعتماد به نفس؛ بخشی از ذهن ماست نه واقعیت.
می‌تونید برای اینکه متوجه بشین چیزی بسیار وسیع‌تر از ذهنتون وجود داره، مدیتیشن کنید. بیشتر انواع مدیتیشن ما رو آموزش میدن که یک احساس آگاهی خنثی داشته باشیم و مثل یک شاهد غیر درگیر تمام جابجایی‌های ذهنمون رو بدون احساس خاصی تماشا کنیم، بدون اینکه واکنشی نشون بدیم یا احساس کنیم نیاز به تغییر چیزی داریم. اگه مدتی رو با یک روش بدون قضاوت صرف پرورش این آگاهی خنثی کنیم؛ متوجه میشیم که چطور و چرا ذهنمون یک شخصیت کاذب و نامطمئن رو ایجاد کرده و کم کم خود طبیعی ما که به خودش اجازه نه گفتن گاهی حق تقدم بر دیگران رو میده، برمی‌گرده.